- Alamat ng Singkamas
- Alamat ng Kamote
- Alamat ng Mais
- Alamat ng Kasoy
Alamat ng mga Gulay
Saturday, November 10, 2012
Alamat ng Tatlong Pulo
ni Antonio, Emilio Martinez
Sa isa sa mga pulo na nasa baybayin ng Dagat-Bisaya, na kung tawagin ay Buhul, ay may naninirahang mag-asawang napapabantog dahil sa kanilang tatlong anak na dalagang nagtitimpalakan sa kagandahan. Ang mag-asawang yaon ay kilala sa taguring Tandang Kaloy at Impong Inday. Ang tatlong marikit na anak nila ay kilala naman sa mga palayaw na: Loleng, Isyang at Minda.
Dahil sa matinding pagmamahal nina Tandang Kaloy at Impong sa kanilang tatlong anak na dalaga ay naging malabis din ang pagpapalayaw nila sa mga ito. Sa buong maghapon, tulad ng mga nimpa sa batisan ay wala silang ginagawa kundi magpalipas ng masasayang oras sa baybaying-dagat.
Si Loleng ay lagging namumulot ng sigay at kabibe sa dalampasigan, si Isyang ay nangunguha ng maliit na bato sa buhanginan at si Minda ay lagging naglilibang panonood ng mga along humahalik sa kabatuhan. Anupa’t silang tatlo ay naroong mag-awitan, magtawanan at maghabulan sa baybay-dagat na iyon,
Sa hangad na Impong Inday na huwag gumaspang ang makikinis na palad ng kaniyang tatlong anak na dalaga, siya na ang bumalikat sa lahat ng gawaing pantahanan at mga Gawain sa kanilang bakuran. Maging si Tandang Kaloy ay nagtitiis na maghanapbuhay na mag-isa masunod lamang ang kalayawan ng mga anak na dalagang pawing magaganda.
Bunga ng gayong malabis na pagpapalayaw, sina Loleng, Isyang at Minda ay lumaking batugan nang magsipagdalaga na nga ay naging mapagmalaki, mapagpalalo, mapanghamak at mapang-api sa kanilang kapuwa. Kaya, kahi’t na sila’y magkaagaw sa karilagan ay walang matinong binatang nagkamaling mamintuho sa sino man sa kanila.
Sa paglipas ng mga araw sa gayong patuloy na maling pagpapasunod nina Tandang Kaloy at Impong Inday sa kanilang mga anak, inibig ng Tadhanang sabay na magkasakit ang mag-asawa. Naratay sila sa banig ng karamdaman nang hindi man lang naturuan ang kanilang mga anak ng wastong paggawa sa loob ng tahanan at kung paano nararapat mamuhay ang isang tao sa mundong ito. Kaya’t nang lumubha ang kani-kanilang at hindi makabangon ang mag-asawa ay wala man lamang magdulot sa kanila ng pagkain.
- Ipagluto ninyo kami ng pagkain... Bigyan ninyo kami ng kahi’t
kaunting linugaw! – ang daing ng mag-asawang Kaloy at Inday nang sila’y gutom na gutom na.
Nguni’t walang sinumang kumilos sa tatlong magkakapatid. Sila’y nagturu-turuan, sapagka’t pawa silang inaalihan ng katamaran at kapanaghilian.
Sa poot ng mag-asawa ay naibulalas nila ang matinding sumpa na: sana ay maging lupainng naliligid ng tubig ang bawa’t anak nila, upang huwag pamarisan ang masamang ugali ng mga iyon. At nang maibulalas ang gayong sumpa ay tuluyan nang namatay sina Tandang Kaloy at Impong Inday.
Pagkaraan ng ilang araw, matapos na mailibing ang bangkay ng mag-asawa, ay tumalab ang sumpa ng yumaong magulang sa kanilang mga anak na suwail.
Isang hapon, samantalang sina Loleng, Isyang at Minda ay nagsisipanguha ng sigay at kabibe sa baybaying-dagat, isang matandang lalaki na may hawak na tungkod, ang biglang sumipo sa kanilang harap. Nangagulat sila at ibig nilang tumakas, nguni’t isang hiyaw ng matanda ay parang napatda ang kanilang mga paa sa buhangin at hindi sila makalakad.
- Ang sumpa sa inyo ng inyong mga magulang, - anang matanda, - ay
Sumukdol sa langit, kaya bilang parusa, ngayon din, kayo’y magiging tatlong pulo sa baybaying ito ng Dagat-Bisaya. – Pagkasabi niyan ay isa-isang tinumbok ng hawak na tungkod ang tatlong magkakapatid at parang bulang nawala na ang matanda, kaalinsabay ng paglalaho ng maririkit na dalaga.
Kinabukasan noon, namangha na lamang ang mga tao nang makitang may tatlong pulo na lumitaw sa may paanan ng pulong kilala ngayon sa tawag na Bohol. At mula naman noon, tuwing hatinggabi, ang mga naninirahan sa baybayin ng Dagat-Bisaya ay nakarinig ng malulungkot na daing, na ipinalalagay nilang daing ng tatlong dalagang magaganda na naging suwail sa kanilang magulang.
Alamat ng Saging
ni Antonio, Emilio Martinez
Sa isang maliit na nayong nasa may libis ng kabundukan ay may pag-asawahang kilala ng madla sa tawag na Ba Saro at Da Intang. Pinagkalooban sila ng tadhana ng kaisa-isang anak na babae na walang iba kundi si Ana.
Nang maging ganap na dalaga si Ana, aya maraming humahanga sa kaniya hindi lamang dahil sa kanyang kagandahan, kundi dahil sa kanyang kabaitan, kayumian at ang pagiging magiliw nito sa pakikiharap at pakikipag-usap.
Kabilang sa mga namimintuho kay Ana ang isang makisig na lalaki na ang pangalan ay Aging. Nang magpahayag ng pag-ibig si Aging kay Ana, napansin agad ng binata na may lihim na pagtatangi sa kaniya ang dalaga. Kaya’t hindi naman nagtagal at nagkaunawaan ang kanilang mga puso. Nagmamahalan sila, nguni’t kung malaki man ang pag-ibig ng binata kay Ana ay lalaong malaki ang pag-ibig ng dalaga kay Aging.
Magiging napakatamis sana ang pagmamahalan ng dalawang puso kung hindi lamang sumalungat ang ama ng dalaga. Madalas na sabihin ni Ba Saro kay Ana, na huwag papanhikin sa kanilang tahanan si Aging. Muhing-muhi ang ama ni Ana sa binata.
- Aba, anak, - paalala pa ni Ba Saro kay Ana, - hindi ka maaaring
buhayin ng mgandang lalaking lipi naman ng mga tamad! Hindi ko gusting mapagkikita dito sa ating tahanan ang batugang Aging na iyan...
isang dapit-hapon, buhat sa inaararong bukid ay dumating sa kanilang tahanan si Ba Saro na sukbit sa baywang ang isang matalim na itak. Kanginang malayu-layo pa siya ay natanaw na niya sa may bintana ng kanilang mababang bahay ang pagniniig nina Ana at Aging. Nang mapadapit siya ay namataan agad niyang ang kanang bisig ni Aging ay nakalatang pa sa may palababahan ng kanilang bahay.
Sa matinding poot ni Ba Saro ay biglang sumulak ang kaniyang dugo at ito’y parang umakyat sa kanyang ulo. Kaya’t pagkatapat niya sa bintana at makitang nakalawit pa nang bahagya sa palababahan ang kamay ng binata, iyon at tinigpas niya ng taga.
Nalaglag ang naputol na kamay ni Aging at dahil sa biglang pagkagulat at matinding pagkatakot nito ay kumaripas ng takbo ang binata. Hinabol ni Ba Saro si Aging nguni’t ang binata ay tuluyang nawala sa karimlan.
Nananagis na nanaog si Ana at kinuha ang putol na kamay ng kasintahan. Wala siyang malamang gawin, kaya’t ang kamay na putol ay ibinaon niya sa noob ng kanilang bakuran.
Kinabukasan ng umaga nang manaog si Ba Saro ay malabis ang kanyang pagtataka nang makitang may tumubong halaman sa kanilang bakuran. Ang mga dahon niyon ay malalapad at ang bawa’t buwig ng hinog na bungang madilaw-dilaw ay katulad ng isang kumpol ng mga daliri ng tao.
- Ana! – sigaw ni Ba Saro sa anak, - ano bang halaman ireng biglang
tumubo sa ating bakuran?
Nang Makita ni Ana ang buwig-buwig ng bunga ng halamang iyon ay naalala niya agad na ibinaon niya roon ang putol na kamay ni Aging. Kaya pabulalas niyang nasabi na:
- Ama!... Iyan po si AGING!... ang putol na kamay ni Aging!
Mula noon, ang halamang iyon ay tinawag nilang SI AGING hanggang
sa kalaunan ay tinawag na SAGING na lamang.
Bago namatay si Ba Saro ay pinagsisihan niya nang labis ang nagawa niyang katampalasanan sa kasintahan ng kanyang kaisa-isang anak na dalaga.
Alamat ng Mag-Asawang Sapa
ni Antonio, Emilio Martinez
Sa matulaing bayan ng Sta. Maria, sa lalawigan ng Bulakan, ay may isang munting nayong kung tawagin hanggang ngayon ay Mag-asawang Sapaa. Kung bakit tinawag na Magasawang-Sapa ang nayong ito ay basahin ninyo ang maikling alamat na ito na nagkasalin-salin sa labi ng maraming matatanda
Sa isang nayon sa bayan ng Sta. Maria, na may pinakamaraming puno ng mangga at may malawak na bukiring pinag-aanihan ng saganang palay, ay may isang mayamang angkan na wala naming naging anak kundi isang dalagang may pambihirang kagandahan. Ang matamis na palayaw ng dalagang iyon ay Epang at ang tunay na pangalan ay Josefa. Dahil sa kagandahan ni Epang ay maraming binata ang nagsasadya sa kanilang tahanan upang makipagsapalaran sa pag-ibig.
Nguni’t sina Mang Andoy at Aling Berta, na mga magulang ng dalaga ay napakasungit, kaya malabis ang paghihigpit kay Eapang. Sino man ang binatang pumapanhik ng ligaw ay nabibigong makausap si Epang. Ang dalaga ay pinamamalagi sa loob ng sarili niyang silid at ang nakikiharap lamang sa mga namimintuho ay si Aling Berta.
Dahil sa gayong masamang ugali ng mga magulang ni Epang, ang lahat ng binata sa buong nayong iyon, maging mayaman o mahirap, maging mangmang o marunong, ay nagkaisang huwag nang pakitunguhan ang masungit na mag-anak. Sa gayong paglayo ng mga binata ay inabot ni Epang ang magdanas ng matinding kalungkutan sa buhay.
Subali’t isang umaga, na kaaalis lamang ni Aling Berta upang mamili ng ulam, sa kabayanan at si Mang Andoy naman ay katutungo rin sa kanilang tumanaan, sa pamimitas ni Epang ng mga bulaklak sa kanilang hardin ay bigla siyang nakarinig ng isang tinig na tumawag sa kanya;
- Epang!... Epang!
Nang lumingon ang dalaga ay nakita niya ang isang binatang makisig.
Nakatinging lumapit sa kaniya ang binata at masuyong nagsalita:
- Epang, nakikilala mo pa na ako?
- Naku, ikaw pala, Running!- At nagunita ni Epang na si Running ang
Dating kalaru-laro niya sa kanilang tumana noong sila’y maliliit pa. Nguni’t napalayo ito nang ang mga magulang ni Runing ay magsipagsaka sa ibang nayong nasa kabila ng malaking sapa. Kaya’t matagal silang nagkalayo ng binatang ngayo’y isa nang makisig na magsasaka.
- Bakit ka naligaw ditto sa amin? – tanong ni Epang sa kababata.
- Sapagka’t gabi-gabi’y napapanaginip kita, Epang. Napakaganda mo
nga pala ngayon. – at ang buong pananabik na tinitigan ni Runing ang dalaga.
Napayuko si Epang, nguni’t parang biglang lumigaya ang kaniyang puso.
Mula noon, tuwing gabing kabilugan ang buwan ay lihim silang nag-uulayaw ni Runing sa kanilang hardin. Madaling nagkaunawaan ang kanilang mga puso hanggang sa sila ay magsumpaang; kamatayan lamang ang makahahadlang sa kanilang pag-iibigan.
Nguni’t lingid sa kaalaman ng dalawa, lihim palang sinusubaybayan ni Aling Berta ang bawa’t kilos ni Epang. Isang gabi ay nagtulug-tulugan si Aling Berta; at nang maramdamang nanaog si Epang ay lihim na sinundan ito sa kanilang halamanan. Kaya’t nasaksihan niya ang pakikipag-ulayaw ng anak na dalaga kay Runing.
- Walang bait na anak! – ang malakas na sigaw ni Aling berta, matapos
Lumapit sa dalawang nagsusumpaan sa pag-ibig. – Diyata’t nagagawa mo, anak, ang pakikipagtagpo sa walang hiyang ito? DIyata’t sa halip na sundin mo ang aking mga tagubilin ay lihim mo pang inaalisan ng dangal ang iyong magulang?... Isinusumpa ko kayong dalawa! At bilang parusa ay hindi na kayo makaaalis sa inyong kanauupang bangkong-kawayan iyan.
- Inang!... Inang!... Pa... ta... wa... – at nagtangkang tumindig si Epang,
nguni’t hindi na niya maangat ang kaniyang bumigat na mga paa. Gayon din di Runing, hindi na rin nakatinag sa kaniyang pagkakaupo.
Mula noo’y lumuha nang lumuha ang magkapiling na magkasintahang hindi na nakakilos sa pagkakaupo. At nang biglang kumulog at kumidlat, ay parang usok na naglaho ang magkasuyo; nguni’t sa pook na kanilang inupan ay sumipot ang magkatabing sapa, na kung tawagin hanggang ngayon ay Mag-asawang Sapa na naging pangalan tuloy ng nayong iyon.
Alamat ng Buwayang Bato
ni Antonio, Emilio Martinez
Sa isang bahagi ng Ilog Pasig, sa tapat ng simbahan ng Guwadalupe, Makati, Rizal, ay may malaking batong nakausli sa tubig. Kung dati ang tubig ay malaking bahagi nito ang nakalitaw na tila gulugod ng isang malaking buwaya. Ito ay ginagawang bantilan ng mga babaing nagsisipaglaba.
Kung paanong tinawag na Buwayang Bato ang pook na iyon sa nayon ng Guwadalupe ay basahin ang tungkol sa alamat nito.
Noong panahon ng mga Kastila ay isang Intsik umano ang naliligo sa Ilog Pasig, sa tapat ng nayon ng Guwadalupe. Isang taga-nayon ang pumuna sa Intsik.
- Hoy, Beho, huwag kang maligo, riyan, - pagbabawal ng taga nayon. –
May malaking buwayang lumilitaw diya; kulang ka pang lamunin niyan pag nakita ka!
Nagtawa lamang ang Intsik at hindi pinansin ang pag-alala.
- Sa Intsik hindi takot sa muwaya, - pagaril na wika ng nagyayabang
na banyaga.
Hindi pa man halos natatapos ang sinasabi ng Intsik ay siya naming paglitaw ng ulo ng isang malaking buwaya na nagbuhat sa magdamag na pampangin ng ilog. Ang dambuhalang hayop ay mabilis na lumalangoy sa patungo sa naliligong Intsik.
Nahintakutan ang mga nakakasaksi.
Sa malabis na kabiglaanan at pagkatakot ng Intsik ay hindi nito nito nagawang kumilos sa kinaroroonan. Nang malapit na sa kanya ang nakabukang bunganga ng gutom na hayop ay naisipan niyang magsisigaw. Hindi kinukusa, ang pangalan ni San Nicolas ang namutawi sa kanyang mga labi. Taimtim sa kalooban, sinabi umano ng Intsik sa pagaril ng pananagalog ang ganito:
- Mahal na Poong San Nicolas, maawa Ka pos a akin! Loobin Mo pong
Maging bato ang buwayang ito!
Himala ng pangyayari! Noon din ay naging bato nga ang buwaya at naligtas sa kamatayan ang Intsik.
Ang mahimalang pangyayari ay lumaganap sa buong lalawigan at nakarating hanggang sa Lungsod ng Maynila. Ang mga Intsik sa lunsod ay nagbunsod ng isang kilusan sa pangingilak ng gugulin na ipagpagawa ng simbahan sa tapat ng pinangyarihan ng mahimalang pangyayari.
Ang halagang nalikom ay ipinaubaya ng samahan ng mga Intsik sa mga maykapangyarihang Kastila. At hindi nagluwat ay pinasimulan ang pagpapatayo ng isang simbahan sa pook na iyon sa nayon ng Guwadalupe.
Nang mayari ang simbahan ay iniluklok sa damabana niyon ang imahen ni San Nicolas, na hinhinalang Siyang nagligtas sa Intsik sat yak na kamatayan.
Pinagpistahan ang naulit na simbanhan at taun-taon ay pinagdarayo ng mga taong nagbubuhat sa iba’t-ibang lalawigan.
Nguni’t hindi ang bagong simbahan ang nagiging kapansin-pansin sa mga nakikipamista, kundi ang nakalimbutod na batong hugis-buwaya sa may pampang ng ilog sa tapat ng simbahan.
Nang bagong kagaganap ang mahiwagang pangyayari sa pook na iyon, bawa’t taong makamalas sa Buwayang Bato ay dili ang hindi sinasagian ng isang banal na damdaming nagpagunita sa Kalakhan at kahiwagaan ng Dakilang Maykapal. Ang pook na iyon ay naging mapag-anyaya sa kabanalan.
Ngayon, ang nayon ng Guwadalupe ay lalong nakilala dahil sa Buwayang Bato, bilang pag-alaala sa isang mahimalang pangyayaring naganap sa nayong iyon ng lalawigang Rizal. – (Pagdalang Tulong Ni C.V. REGALADO
Alamat ng Daang-Bato
ni Antonio, Emilio Martinez
May isang munting nayon sa Bulakan, na kung tawagin ay Daang-Bato. Ito ay isang nayong nasa gilid ng mahabang ilog. Kung bakit hanggang ngayon ay tinatawag na Daang-Bato ang nayong ito ay siya kong isasalaysay sa inyo ngayon, buhat sa pinaghanguan kong sali’t-saling sabi ng matatanda sa aming bayan.
Noon daw araw ay may isang napakagandang dalagang naninirahan sa may pook ng Wakas na nasasaklaw ng mahabang nayon ng Kabambangan. Ang marilag na dalagang ito ay kilalang-kilala sa buong Bulakan sa palayaw na Nitay.
Marami, napakaraming binata ang nahahaling sa pambihirang kagandahan ni Nitay. May mayaman, may mahirap, may anak ng kabesa at may magsasaka, ang halos ay mabaliw sa pangingibig sa dalagang ito na may mukhang hugis-puso, may matang mapupungay, katamtaman ang tangos ng ilong at nakakahalina kung ngumiti.
Subali’t si Nitay ay may katutubong loob sa Diyos. Maliit pa siya ay kinahihiligan ang manalangin bago matulog at pagkagising kung maaga. Hanggang sa maging husto sa gulang ay may panata ang dalaga na, tanging sa Diyos lamang siya maglilingkod. Kaya sa ganang sarili niya ang mga lalaki ay pawing tukso lamang na makakasira ng kaniyang panata.
Gayon man, si Nitay ay ayaw tantanan ng mga nagsisipamintuho. Sa gayon ay naisip ni Nita yang isang paraan upang maputol ang pangingibig sa kaniya ng mga binata.
Isang araw ay pinulong niya ang lahat nang namimintuho sa kanya at gumawa siya ng isang mahalagang pahayag.
Yamang kayo ay mapilit ng pangingibig sa akin, isang bagay lamang ang hihilingin ko sa inyo na mula sa tapat ng bahay naming ito, ang lubak-lubak na lansangang nakikita ninyo ay tatambakan sana ninyo ng napakaraming bato hanggang sa may harap ng simbahan sa kabayanan, sa loob lamang ng magdamag na ito. Sino man sa inyo ang makatupad sa kahilingan kong iyan ay siyang mag-aari ng aking puso.
Natigilan ang lahat nang binata. Isa-isa silang nagsi-alis pagka’t nalalaman nilang may anting-anting lamang ang makagagawa ng kahilingan ng dalaga.
Nang makaalis na lahat ang napipilang mga namintuho, isang makisig na lalaki ang biglang sumulpot sa harap ni Nitay
- Marilag na Binibini, - mapapalong wika nito, - ako ay isang talisuyo
ng iyong alindog. Bigyan mo ako ng pagkakataong maisagawa ang iyong kahilingan. Bukas ng umaga ay magigisnan mo na, na ang inyong lansangan at nalalatagan ng mga bato, - at biglang hinagkan nito ang kamay ni Nitay.
Nagulumihanan si Nitay, pagka’t ang kanyang kamay na hinagkan ay parang napaso ng apoy, saka pagkatapos ay nawala ang kausap na lalaki.
Kinagabihan noon ay hindi nakatulog ang mga taga Wakas dahil sa kakaibang ingay na kanilang naririnig. Higit ang pagkabalisa ni Nitay. Nang sila’y sumilip sa mga butas ng dingding at siwang ng mga bintanang pawid ay gayon na lamang ang kanilang sindak nang Makita ang maraming anyong tao na bawa’t isa ay may dalawang pakpak, dalawang sungay at isang buntot; at ang mga iyon ay walang humpay sa kalilipad t kahahakot ng mga batong kung saan-saan nanggaling.
Nang msakisihan ni Nita yang gayon, bagama’t siya’y kinilabutan ay natalos naman niya, na ang kaniyang kausap na binata kangina ay isang alagad ni Satanas. Kaya’t dali-dali niyang kinuha ang Mahal na Sta. Cruz sa kanilang altar at buong tapang na hinarap niya ang mga nagsisipagtambak ng bato sa kanilang lansangan.
Isang Diyablo ang nagtakip ng mukha, na parang nasisilaw sa iniharap na dala-dalang kurus ni Nitay. Bawa’t alagad ni Satanas na makamalas sa dalang kurus ng dalaga ay umuungol na nagisilayo hanggang lamunin silang lahat ng kadiliman ng gabi.
Mula noon, ang lansangang naiwan ng maraming baton a kung saan-saan kinuha ng mga alagad ni Satanas, ay tinawag ng mga Kabambangan, na DAANG-BATO
Alamat ng Bigas
ni Antonio, Emilio Martinez
Noong mga unang dako, ang bigas ay hindi nakikilala dito sa ating bayan. Ang karaniwang kinakain n gating mga ninuno ay mga bungangkahoy, gulay isda at ang karne ng maiilap na hayop na nahuhuli sa kagubatan na tulad ng usa, baboy ramo at mga ibon.
Umano ang mga ninuno natin noon ay hindi marunong magbungkal ng lupa at hindi rin sila marunong mag-alaga ng mga hayop. Kapag sa tinatahanan nilang pook ay wala na rin mahuling isda at mga hayop, sila ay lilipat lamang sa ibang pook na sagana sa kanilang mga kinakailangan sa buhay.
Sa gayong uri ng pamumuhay ay maliligaya naman sila. Karaniwan nang ang mga lalaki ay nagsisipangaso at ang mga babae nama’y nagsisipamitas ng mga bungang kahoy o kaya’y nagsisipamana ng mga ibon. Bagama’t pangkat-pangkat sila sa paghanap ng kanilang ikabubuhay, ang mahalaga’y ano mang pagkain ang makuha ng bawa’t pulutong ay pinaghahatian ng lahat, isang kaugaliang mahirap nang masaksihan sa panahong ito
Minsan ay isang pulutong ng mga nagsisipangaso ang nakarating sa may libis ng isang kabundukan dahil sa paghabol sa isang mailap na usa. Lubhang nahapo sila, kaya’t ibinaba ang kanilang mga dala-dalahan at nagsipagpahingalay sa lilim ng isang malaking punongkahoy.
Walang anu-ano, mula sa gulod ng bundok ay may dumarating ng mga babaing ang anyo ay hindi pangkaraniwan. Sila’y pawing magaganda at ang kanilang mga katawan ay nababalot ng busilak na liwanag.
Kinabahan ang pulutong ng mga mangangaso nang makitang ang mga iyon ay lumapit sa kanila. Dali-dali silang nagbangon ay nagbigay-galang sa mga bagong dating. Ang mga iyon pala ay mga bathala ng kabundukang iyon. Ang mga mangangaso ay inanyayahan sa isang piging na inihanda sa gulod ng bundok. Hindi naman sila nakatanggi sa anyayang iyon.
Doon nakita ng mga mangangaso kung paano kinakatay ang mga hayop at kung papaanong ang pira-pirasong karne ng mga ito ay tinutubog at isinasalang sa apoy. Nakita din nila ang mga utusan ng mga bathala ay may kinuhang mga biyang na kawayang hinango sa nagliliyab na siga. Nang biyakin iyon ay may lamang mapuputing butyl ay pinagtumpuk-tumpok sa mga dahon ng saging na nakalatag sa ibabaw ng isang hapag na kawayan.
Nang dumulog ang mga mangangaso sa hapag ay nagatubili sila sa pagkain.
- Hindi po kami kumakain ng uod – anang isang mangangaso.
Napatawa ang mga bathala at masayang nagturing;
- Ang mapuputingbutil na inyong nakikitang nangakatumpok sa dahon
Ay hindi uod. Iyan ay kanin o nilutong bigas, bunga iyan ng halamang damo na aming inalagaan dito sa bundok.
Nang matikman ng mga mangangaso ang nilutong bigas ay lubos silang nasiyahan, kaya’t ang nahuli nilang baboy-ramo ay ipinagkaloob nilang lahat sa mga bathala. Bilang ganti naman ng mga bathala ay binigyan sila ng tigisang sakong puno ng mumunting butyl na kulay ginto.
- Iyan ay palay, - anang mga bathala, upang maging bigas iyan ay
Inyong bayuhin, at kung bigas na ay inyong lutuin sa mga biyas ng kawayan na gaya nang makita ninyo rito. Ang ilang sako niyan ay inyong inyong binhiin at itanim sa binungkal na lupa kung tag-ulan at maaari na ninyong anihin sa tag-araw. Sapagka’t alam naming ano man ang makuha niyong pagkain ay inyong paghahatian. Ipamahagi ninyo iyan sa inyong mga kapok at panatilihin ninyo ang inyong mabuting pagtitinginan.
Buong kasiyahang-loob na tinalima ng mga mangangaso ang tagubiling iyon ng mga bathala; at mula noon ang bigas ay nakilala na ng ating mga ninuno, natuto silang magbungkal ng lupa at mag-alaga ng mga hayop.
Alamat ng Malbarosa
ni Antonio, Emilio Martinez
Umano ay may isang malupit na sultang naninirahan sa isa sa mga pulo s Kabisayaan. Ang sultang ito, bagama’t hindi kinagigiliwan ng kaniyang nasasakupan, ang kanya naming kaisa-isang anak na magandang dalagang si Rosa ay siyang pinagbubuhusan ng paggalang at pagmamahal ng madla. Dahil sa kayumian at kabaitan ng Prinsesa, ang anumang iutos ng mabagsik na Sultan ay pinagbibigyan pa rin ng mga tao.
Sa mga lihim na namimintuho kay Prinsesa Rosa ay dalawang pinuno ng Hukbo ng Sultan ang mahigpit na nagkakaagaw. Ang mga ito ay sin Malbar at Matanglawin.
Si Malbar ay may matipunong pangangatawan, bilugan ang hugis ng mukha, alun-alon ang maitim na buhok at makisig bagama’t kayumanggi ang kulay. Higit ditto, ang namumukod na katangian ng binata ay ang pagiging tapat makisama, magiliw makipag-usap at mabuting makipagkaibigan.
Samantala si Matanglawin na balingkinitan ang pangangatawan at may kasingkitan ang mga mata ay hindi tapat na makisama, mainggitin at maghiganti.
Sapagka’t si Malbar ang nagpamalas ng higit na katapangan at kagitingin sa buong nasasakupan ng Sultan hindi kataka-takang siya ang itangi at pakamahalin ng mabunying Prinsesa. Gayon man ang kabilang pag-iibigan ay kusang inilihim nila sa Sultan pagaka’t alam nilang ito ay may napupusuang Prinsipe sa karatig na pulo.
Isang gabi, samantalang sa palasyo’y natutulog na ang lahat, si Rosa at Malbar ay panatag ang loob na nag-uulayaw sa loob ng hardin. Sila ay nagsumpaang kamatayan lamang ang makahahadlang sa kanilang pag-ibig. Nguni’t lingid sa kanilang kaalaman ay nasubukan pala sila ni Matanglawin kaya sumibol sa puso nito ang inggit at paghihiganti.
Kinabukasan ay isinuplong ni Matanglawin sa mabagsik na sultan ang nasaksihan niya nang sinundang gabi. Sa galit ng Sultan ay ipinatawag agad si Malbar at inusisa ito kung totoong magkasintahan sila ni Rosa.
Buong katapangan inamin ni Malbar ang katotohanan at matapos humingi ng tawad ay hiniling nito ang kamay ng Prinsesa
Nababaliw ka na ba? Bulyaw ng Sultan kay Malbar – Diyata’t ikaw na hamak na tagapaglingkod lamang ay hihiling sa kamay ng aking anak na may dugong-mahal? Lapastangan! Walang utang na loob!
Noon din ay ipinabilanggo kay Matanglawin si Malbar at hinatulang pugutan ng ulo ag binata sa pagbibilog ng buwan.
Naglumuhod si Rosa sa paanan ng Sultan upang isamong huwag putulan ng ulo si Malbar na kanyang kasin... nguni’t hindi siya pinakinggan ng ama.
Subali’t isang gabi, sa habag sa Prinsesa ng mga tanod sa piitan ay lihim nilang tinutulungan ito, upang makatakas ang magsing-irog. Nang sasampa na lamang sa bakod ng palasyo sina Malbar at Rosa ay siyang pagkarinig nila sa sunud-sunod na tunog na pinikpukpok na bilaong tanso na siyang pumukaw sa sultan at mga kawal. Nadungawan pala sila ng mainggitin si Matanglawin.
- Malbar! – ang panangis ni Rosa habang nakayakap sa kasintahan, -
Wala na tayong kaligtasan sa pag-uusig ng aking ama! Hihilingin ko sa langit na tayo’y magkasamang mamatay kaysa magkahiwalay pa!
Pagkasbi nito’y nagdilim nga ang langit. Isang kimpal ng maitim na ulap ang mula kung saan ang tumakip sa mukha ng buwan at isang matalim na kidlat ang biglang gumuhit sa karimlan!
Nang dumating ang humabol na mga kawal sa kinaroroonanng magkasintahan ay wala silang nakita kungdi isang munting halamang kulot at luntiang mga dahon, nguni’t nagsasabog ng halimuyak sa buong Kapuluan. Sa gayon ay nabatid ng Sultan na hindi wasto ang kaniyang ginawa sa magkasintahan, kaya’t napaluhod siya sa harap ng halamang iyon at sinabing: - Malbar! Rosa! Patawarin ninyo ako, mga anak!
Simula noon, ang munting halaman ay inalagaang mabuti ng Sultan at tuloy tinawag na MALBAROSA. Hanggang sa panahong ito ang ngalan ng halamang iyon ay hindi na binago ng mga tao.
Alamat ng Capiz
ni Antonio, Emilio Martinez
Buhat nang lumunsad dito sa ating kapuluan ang bantog na si Magallanes, ang mga Kastila ay kumakalat na nang kumakalat sa iba’t-ibang pulo sa Kabisayaan. Bagama’t napatay ni Lapu-lapu si Magallanes sa pulong Maktan ang gayon ay hindi naging hadlang upang ang mga Kastila ay magpalipat-lipat sa iba’t-ibang bayan at lalawigan.
May isang panahong ang maraming kawal na Kastila ay lumunsad sa malalaking pulo ng Panay. Ang mga kawal na yaon ay pinamumunuan ng isang mabait na Heneral na ang pangalan ay Alejandro de la Cuesta. Ang mabait na Heneral at ang kanyang mga kawal ay nagsisihimpil sa baybaying-dagat. Buhat dito ay gumawa sila ng mga paglalakbay hanggang makarating sila sa isang pook na hindi nila alam kung ano ang pangalan ng pook na iyon.
Sa paglalakad ng mga kawal na pinangungunahan ni Heneral de la Cuesta ay natanaw sila ng isang babaing naglalaba sa batis. Ang babaing iyon ay may kasamang dalawang anak na nang mga sandaling yao’y nagsisipaligo sa malinaw na batis.
Naisipan ng pinunong Kastila na lapitan ang naglalabang babae upang itanong kung ano ang pangalan ng baying kanilang kinaroroonan. Nguni’t malayu-layo pa ang mga kawal na Kastila ay natanaw na sila ng naglalabang babae. Dali-dali nitong tinungo ang dalawang anak na kambal na naliligo, kinilik ang isa at matapos akayin ang isa pa ay tinangkang sumibad ng takbo.
Sa buong buhay ng babaing iyon ay noon lamang siya nakakita ng kawal na Kastila, kaya’t sa malaking takot ay sinikap nitong makatakas agad. Nguni’t nakaiilang hakbang pa lamang siya, au ubod galang na lumapit ang pinunong Kastila at mapitagang nagtanong;
- “Como se llama esta provincial?” na ang ibig sabihin ay “Ano ba ang
pangalan ng lalawigang ito?”
Hindi naunawaan ng babaing iyon ang mga salitang yaon, nguni’t nang makitang ang nagtatanong na pinunong Kastila ay nakatinging mabuti sa kaniyang dalawang anak, na noo’y nakakapit sa kaniyang mga hita, inakala ng natatakot na ina na ang itinatanong sa kanya ay kung bakit magkamukhang-magkamukha ang dalawang bata. Dahil sa gayong akala ay nangangatal pa ang tinig na tumugon siya sa wikang Bisaya.
- Capid... Capid... an gang ibig sabihin, ang dalawa niyang anak ay
KAMBAL, kaya magkamukha ang mga iyon.
Yumukod pa ang pinunong Kastila at nagpasalamat bago nagpaalam sa babaing iyon. Sa pag-aakalang ang isinagot nitong “Capid”, ay siyang katugunan sa kanilang itinanong.
Noon din ay itinala sa talaan ni Heneral de la Cuesta ang salitang “CAPID” at nagpapatuloy sila sa paglalakbay sa buong lalawigan. Subali’t nang sila’y nag-usap-usap na tungkol sa pangalan ng lalawigang kanilang narrating ay nahihirapan silang bigkasin ang salitang “Capid”, sapagka’t hindi angkop sa kanilang dila ang “d”. Kaya’t ang titik na ito ay binago ni Heneral de la Cuesta at pinalitan ng titik na “s”.
Buhat noon, ang lalawigang iyon na naging isa sa mga lalawigan sa malaking pulo ng Panay sa Kabisayahan, sa halip na maging “Capid” ay kinilala ngayon at tinatawag na KAPIS. Ang pangalang ito ng lalawigan ng Kapis ay siyang naging bunga ng hindi pagkakaunawaan ng isang natatakot na ina at ng isang pinunong Kastila.
Ang Pinagmulan ng Tagalog
ni Antonio, Emilio Martinez
Ayon sa sali’t-salin sabi, ang pagkakatawag ng TAGALOG sa mga mamamayang nasa pinakpuso ng GITNANG LUSON, ay likha ng isang pagkakataon lamang.
Umano nang panahon ng mga Kastila, ay may isang nayong nasa may hanggahan ng lalawigan Bulakan at lalawigang Nuweba Esiha. Ang nayon ay napabantog hindi dahil sa may maliit na batis ito, na dinadaluyan ng malinaw na tubig; at may matatabang lupaing natatamnan ng maraming namumungang punungkahoy; kundi dahil sa pagsilang doon ng isang napakagandang dalaga, na ang pangalan at Talya.
Dahil sa pambihirang kagandahan ni Talya. Ang nayong iyon ay pinagdarayo ng mga binatang nagbubuhat pa sa iba’t-ibang pook at bayan. Sa nayong iyon si Talya lamang ang may pinakamaraming binata na pawing namimintuho at nakikipagsapalaran sa pag-ibig ng dalaga.
Bagama’t si Talya ay walang sinumang sinasagutan sa mga binatang nanunuyo sa kanya, magiliw naman niyang pinakikiharapan ang lahat. Sapagka’t wala siyang malamang piliin, ay gumawa siya ng paraan upang minsanang matipon sa kanilang tahanan ang mga binatang iyon at saka niya sinasabi ang ganito.
- Sino man sa inyo ang unang makapagdala sa aking harap ng isang
malaki, malakas at buhay na sawa, ay siya kong iibigin at pakakasalan.
Halos lahat ng kaharap niyang binata ay pawing natigilan at hindi nakapagsalita. Nguni’t anu-ano ay isang tinig ang bumasag sa katahimikang yaon.
- Ako ang nangangako sa iyo Talya... – matatag na sagot ng binatang si
ILOG, na kilala nilang lahat sa katapangan.
Sa pagkakatigagal ng mga kaharap na binata ay umalis sa ilog noon din, nagbulung-bulungan ang mga binatang naiwan. Tinitiyak nilang hindi na makababalik si ilog.
May ilang oras na nakararaan ay hindi nga nagbabalik si Ilog. Nangangamba naman si Talya at ikalulungkot niyang mapahamak ang binatang matapang at masunurin.
Nguni’t walang anu-ano ay dumating si Ilog, na hawak ang leeg at sa buntot ang isang malaking sawa. Namangha ang mga binatang dinatnan at pati naman ng mga taong nagdaraan nang makitang hawak-hawak ni Ilog ang napakalaking sawa.
- Talya! – ang malakas na sigaw ni Ilog, - narito ang sawang
Pinahahanap mo. Ano pa ang ibig mong gawin sa sawang ito upang mapaligaya ka?
- Tagain mo ang sawang iyan: - ang sigaw ni Talya.
Binitawan ni Ilog ang sawa sa pagkakapigil nito sa buntot; at hinugot sa baywang at hinugot sa baynang nasa baywang niya ang matalim na gulok. Tinaga ang dakong buntot na sawa.
Siyang pagdaraan noon ng dalawang kasadores na Kastila. Dahil sa nagkakagulo ang mga manonood kay Ilog, ang akala ng mga iyon ay may itinatanghal sa nayong iyon.
- Ano bang palabas iyan, at ano bang bayan ito – ang tanong ng
Dalawang Kastila, na napatingin pa kay Talya.
Nagkataon naming nakita ni Talya, na ang sawa ay ibig bumawa ng huling pagtatanggol sa sarili. Nang maputulan ng buntot ay namilipit ito sa binti ni Ilog, kaya’t sa takot nitong malingkis ang binata napasigaw si Talya: Taga, Ilog!... Taga Ilog- na ang ibig sabihin ng dalaga ay tagain pa uli ni Ilog ang nasabing malaking sawa. At kung patay na naman iyon ay handa na siyang pakasal sa matapang na binata.
Ang akala naman ng dalawang Kastila, ay sinagot sila ni Talya sa kanilang itinatanong; kaya’t isinaulo pa nila ang mga katagang: Tagailog, Tagailog!
Hindi na hinintay ng dalawang Kastila na matapos pa ang akala nila’y palabas sa pook na iyon. Nang dumating sila sa kabayanan ay isiniwalat ang kanilang nasaksihan, na naganap sa bayan ng Tagailog, na nang lumaon ay na tinawag na TAGALOG
Alamat ng Sampaguita
ni Antonio, Emilio Martinez
Kapuwa lumaki sina Nita at Desto sa isang liblib na nayon na napakalayo sa lungsod ng Maynila. Gayon man, ay kinamulatan nilang nayonay sagana sa biyaya ng kalikasan, kaya’t sila’y nabubuhay nang masagana at mapayapa.
Sa Nita ay siyang tinataguriang “tala ng nayon” dahil sa kaniyang tinataglay na pambihirang kagandahan. Hugis-puso at may mga labing kakulay ng saga. Nguni’t tangi sa angkin niyang kagandahan, taglay din ni Nita ang likas na kahinhinan at napakagiliw siyang kausapin.
Si Desto ay isang naming makisig na binata, may matipunong pangangatawan, malakas at masipag. Siya ay magiliw ding mangusap at may kilos-maginoo. Kaya’t sa bunton ng mga nagingibig kay Nita, si Desto ang naging mapalad sa puso ang dalaga.
Sa lilim ng isang malagong punong kahoy na nakayunyong sa isang batis, makailang ulit na magsumpaan sina Desto Nita, na sila ay magmamahalan sa habang buhay. Gayon man, sa puso ng dalaga ay madalas na mamahay ang pangamba.
- Natatakot ako, Desto, nab aka baling araw ay makalimot ka rin sa
Akin, - ang minsa’y nasabi tuloy ni Nita sa kasuyo.
- Huwag kang mag-isip ng ganyan, - ang matatag na tugon ni Desto. –
Maaaring malimot ko ang lahat ng bagay sa mundong, nguni’t kailanma’y hindi kita malilimot, Nita. Lalong hindi ko malilimot an gating sumpaan.
- Nguni’t paano nga, kung ako’y iyong malimot? – usig pa rin ng dalaga.
- Narito Nita ang aking matalim na punyal. – sabay abot sa dalaga nag
Hawak na patalim. – Sa sandaling magtaksil ako sa iyo ay maaaring gamitin mo ito upang kitilin ang aking buhay.
Sa sinabing ito ng binata ay naging payapa na ang kalooban ni Nita. Umasa siyang hindi sisirain ni Desto ang matibay na kapangakuan nito.
Subali’t nang mangibang bayan si Desto, pagkaraan lamang ng ilang buwan, ay nabalitaan ni Nita na ang katipan niyang binata ay napakasal sa ibang dalaga na higit na mayaman sa kanya. Lubos niyang natalos na tutuo pala ang gayong balita, at nakilala ni Nita, na ang marupok na puso ni Desto ay madaling masilaw sa kislap ng salapi.
Gayon man, malabis na dinamdam ni Nita ang paglililo ng katipan. Hindi mapagkatulog ang dalaga at parang ikamamatay niya ang ginawang iyon ni Desto. Nagunita tuloy niya ang matalim na punyal ma ipinagkaloob sa kaniya ng dating katipan.
Isang gabing kabilugan ang buwan, ay nanaog si Nita nang palihim at nagtuloy sa may lilim ng punong-kahoy na dati nilang pinag-uulayawan ni Desto. Pagdating niya sa tabi ng batis na iyon, ay inilabas sa kaniyang sukbitan ang matulis na punyal at iniukit sa balat ng punongkahoy na iyon ang salitang SINUSUMPA KITA.
Ang ibig-sabihi’y sinusumpa niya ang naglililong si Desto.
Pagkatapos tumungala si Nita sa langit at nagdasal;
- Mahal naming Bathala, kung mabubuhay po ako nang lagging
Maligalig sa mundong ito sa habang panahon... kunin mo na po ako... at pinatatawad ko na siya!...
Sa kung anong himala, matapos bigkasin ni Nita ang dasal na iyon, ay biglang naglaho ang liwanag ng kabilugang buwan. Nagdilim ang langit at gumughit ang matatalim na kidlat! ... at nang gabing yaon ay naglaho rin ang buong katauhan ni Nita.
Kinabukasan sa paghahanap ng mga magulang ni Nita, natagpuan ng mga ito ang punyal na nakatarak sa balat ng punongkahoy na kinatitikan ng mga salitang SINUSUMPA KITA. At pagkaraan pa ng ilang araw, sa paligid ng punong kahoy na iyon, ay may nagsitubong mga halaman, na ang mapuputing bulaklak ay may mahinhing bangong nanunuot hanggang sa kaibuturan ng puso ng mga tao.
Dahil sa ganap na paglalaho ni Nita, ang mga halamang iyon na nakapaligid sa nakaukit na salitang SINUSUMPA KITA ay tinawag ng lahat ang mga iyon na SAMPAGITA.
Alamat ng Dama de Noche
ni Antonio, Emilio Martinez
Sa buong kapuluan ng Sulu na malapit sa Kamindanawan, ay may isang Sultan na napabantog sa kaniyang kabagsikan at katapangan. Siya ay si Sultan Baranggay na maraming pinasukong kaaway, kaya’t wala nang makapangahas na lumaban sa kanya. Nguni’t kung bantog man siya sa katapangan ay lalo siyang napatanyag sa pagkakaroon ng isang anak na Prinsesa na wala pang kapantay sa kagandahan.
Ang marikit ma Prinsesa’y kilala sa pangalang Damartuha, na kung tawagin sa kanyang amang Sultan ay sa palayaw na Dama.
Hindi nakakatakang si Dama ay sambahin ng mga Datu at mga binatang may dugong mahal. Nguni’t sino man sa mga dugong mahal na yaon, ay hindi iniibig ni Prinsesa Dama. Sa ganang Prinsesa, ay hindi siya tumitingin sa kayamanan, kabantugan o kakisigan ng isang binata. Siya ay naniniwala sa kadalisayan isang dakilang pag-ibig.
Ang lagging libangan ni Prinsesa Dama ay ang mamasyal at mamitas ng mababangong bulaklak sa maluwang na harding nasa mahalamanang bakuran ng palasyo.
Isang mabait na binatang hardinero ang nag-aalaga naman sa halamanan n Prinsesa. Ang binatang ito na buhat sa maralitang lipi ay si Galamu, na may kilos-maginoo, mapitagan at magiliw kausapin.
Unti-unting nabuhos ang puso at kalooban ng Prinsesa Damartuha kay Galamu, hanggang sa ang binatang hardinero ay matuto na ring magmahal sa Prinsesa. Lihim silang nag-iibigan hanggang magsumpaang wlang sino mang magtataksil sa kanila.
Nguni’t ang matamis na pagmamahalang yaon nina Prinsesa Dama at Galamu ay umabot din sa kaalaman ng Sultan. Hindi naatim ni Sultan Baranggay na makaisang palad ng niya ng kaniyang anak na Prinsesa, ang isang hamak na hardinero lamang. Kaya’t nang masubukan ang pagu-uusap ng dalawa, itinaon sa gabi ang tipanan ng magsing-irog, ang pagpapatapon kay Galamu sa malayong kagubatan.
Nang gabing manaog ang Prinsesa upang makipag-ulayaw kay Gulamu sa halaman, ay hindi nga nakasipot ito ang binatang hardinero. Ang akala ni Prinsesa Dama ay nabalam lamang ang kasintahan, nguni’t nang maraming oras na ang nakalilipas, ay nahinuha niya ang dahilan ng hindi pagsipot ng katipan. Napaiyak siya at ang kaniyang puso’y natigib ng kalungkutan.
- O, aming Alah! – ang himutok ng Prinsesa habang umaagos ang luha
sa kaniyang mga pisngi, - yayamang ikamamatay ko rin lamang ang pagkawala ng aking minamahal na si Galamu, sa sandaling ito’y gawin mo nap o akong isang halaman! Ibigin mo pong ang bulaklak ko’y maging walang kasimbago kung gabi, upang mapatunayan ko ang kadakilaan ng aking pag-ibig sa kaniya!
Ang matampang na si Sultan Baranggay na nanunubok pala sa kaniyang anak ay bigla lamang nagtaka ng nakita niyang si Prinsesa Dmartuha’y unti-unting naging halamang nagkaroon agad ng mga bulaklak na namukod ang halimuyak sa ibang mga bulaklak.
- O, Dama, aking anak! ... Nagyon gabi pinagsisihan ko ang aking
Nagawang pagkakasala sa iyo. Patawarin mo ako, aking anak! – At biglang nawalan ng malay ang Sultan.
Mula noon ang halamang yaon na kung sa gabi’y nagsasabog ng natatanging bango sa loob ng halamanan ng Sultan ay tinawag ng marami na puno ng Dama, bilang alaala sa naglahong Prinsesa. Nang lumaon ay tinawag na itong “Dama de Noche”
Alamat ng Bulkang Taal
ni Antonio, Emilio Martinez
Ayon sa sali’t-saling sabi ng matatanda, ang mga bayan at lalawigan sa Gitnang Luson, ay nahahati ng mga ilog at magubat na kabundukan. Bawa’t bayan naman ay pinamumunuan ng isang makapangyarihang lalaki na iginagalang at sinusunod ng lahat nasasakupan.
Sa bayan ng Tagaytay ay may makapangyarihang matanda, na kung tawagin ng lahat ay si Lakan-Taal. Ang matandang ito ay siyang sinusunod ng mga tao, palibhasa’y mabuti at matalino ang kaniyang pamamahala.
Ang mamamayan sa Tagaytay ay hindi lamang minsang nagkaroon ng pagpipista dahil sa tinatamasa nilang masaganang kabuhayan. Lagging umaani sila ng saganang kape, abukado at iba’t-iba pang mga bungang kahoy.
Isang araw ay pinulong ni Lakan Taal ang lahat ng kaniyang kabig sa lilim ng isang malagong punongkahoy sa kaparangan.
- Mga minamahal na nasasakupan ko, - malakas na pahayag ng
Makapangyarihan Lakan, - pinulong ko kayo ngayon upang sabihin sa inyo na mula sa araw na ito, ay ipinagbabawal ko sa kaninuman ang pag-akyat sa ituktok ng bundok na iyo., - at itinuro nito ang luntiang bundok na hindi kalayuan sa kanilang pinagpupulungan.
Napatingin ang lahat sa itaas ng magandang bundok.
- Tandaan niyong mabuti ang aking pagbabawal na ito, - pagwawakas
pa ng makapangyarihang Lakan.
Buong pagkakaisang sumang ayon naman ang madla at nagsipanumpang tatalimahin nila ang utos ng kanilang puno.
Walang anu-ano ay bigla na lamang naglaho ang matandang puno, kaya’t nagtataka at nagsipanggilalas ang lahat.
Mahigit na isang taon ang lumipas, nguni’t ang makapanyarihan si Lakan Taal ay hindi na nila nakita. Gayon man, sa loob ng panahong iyon, ang madla ay nabuhay nang mapayapa at masagana na gaya rin nang dati.
Sa kasabikan ng marami na malaman kung ano ang hiwaga ng bundok na yaon, ay napagkaisahan nilang akyatin ang taluktok ng nasabing bundok.
Gayon na lamang ang kanilang pagkamangha nang Makita nilang sa itaas pala ng bundok na yon ay may malaking guwang na punong-puno ng mahahalagang perlas, Esmeralda, brilyante at mga ginto.
- Naku! Kaya pala ayaw ipaakyat sa atin ang itaas ng bundok na ito, -
Anang isa sa kanila, - ay narito ang katakut-takot na kayamanan!
- Oo nga, ano! – tugon ng isa pa. – Ang mabuti’y hakutin nating lahat
Ang kayamanang iyan upang iuwi sa ating bayan
- Subali’t nang anyong kukunin na nila ang mga kayamanang iyon ay
Bigla na lamang nilang narinig ang malakas at makapangyarihang tinig ni Lakan-Taal na anya:
- Sinuway ninyo ang aking utos! Nawa’y magkaroon ng lindol, ng
kidlat, ng kulog at malakas na unos!... At
Halos hindi pa natatapos ang pangungusap ng Lakan, ay biglang kumidlat sa kumulog! Bigla ring lumindol hanggang sa ang bundok ay magbuga ng tipak-tipak na apoy na ikinasawi ng mga masuwaying tauhan ni Lakan-Taal.
Magbuhat noon, ang gayong pangyayari ay nagkasalin-salin sa bibg ng madla, hanggang mabuo ang paniniwala ng marami, na ang bundok na yaon na naging bulkan ay ari ni Lakan-Taal. Ngayon ay tinatawag ito na Bulkan ng Taal.
Alamat ng Cotabato
ni Antonio, Emilio Martinez
Nang panahon ng mga kastila, sa isang baying nasa pulo ng Mindanaw, ay may isang sultang napabantog sa kanyang katapangan. Siya ay si Sultang Karem na kilala sa buong kamindanawan, sapagka’t siya lamang ag tanging pinuno ng mga moron a hindi mapasuko ng mga kaaway na binyagan.
Marami nang bayan at lalawigan sa Mindanaw ang nasakop na noon ng mga Kastila, nguni’t ang baying pinamumunuan ni Sultan Karem, kailanman ay hindi nila nagapi nang lubusan. Tuwing sasalakayin nila ang bayan ng matapang na Sultan, na malapit sa kabundukan, sa simula ay napapasok nila ang halos kalahati ng baying iyon, sapagka’t sila’y may baril; samantalang ang mga morong kampon ni Sultan Karem ay walang panlabang sandata kundi pana at kampilan lamang. Nguni’t tuwing sasapit ang gabi at mamamahinga ang mga sundalong Kastila, sila ay nagagapang ng matapang na kawal na moro. Kaya’t maraming nalalagas sa mga sundalong binyagan at kung may makatakas man ay ilan lamang.
Sa gayon ng gayon, pinag-isipang mabuti ng mga pinunong Kastila kung paano nila magagapi nang lubusan ang baying nasasakupan ni Karem. Nguni’t pinag-isipan din naming mabuti ng matapang na Sultan kung paano sila hindi masasalakay ng mga kaaway na binyagan.
Nagpatayo ang matapang na Sultan kung paano sila hindi na masasalakay ng mga kaaway na binyagan.
Nagpatayo ang matapang na Sultan ng matibay na moog. Pinalagyan niya ng patung-patong na mga bato ang paligid ng baying kanyang nasasakupan. At nang mayari na ang batong tanggulan ng kanyang bayan ay saka pinulong ang kanyang mga kampon at ipinahayag sa lahat ang ganito:
Ngayon ay maaari nang ipakasal ang aking anak na Prinsesa Narduha kay Datu Kawil sa darating na pagbibilog ng buwan, sapagka’t hindi na tayo maaaring salakayin ng atin mga kaaway na banyagan. Matibay na matibay na an gating kulang-bato. Itinatagubilin ko lamang sa inyo na ipagtanggol natin ang kulang-bato ito kahi’t na tayong lahat ay maubos at mangamatay, kaysa tayo’y mapailalim sa kapangyarihan ng ibang hari.
Sa gayong sinabi ng matapang na Sultan ay payukong sumang-ayon ang lahat ng kampon niya. Maging ang Prinsesa at si Datu Kawil ay nasiyahan sa gayong itinagubilin ni Sultan Karem. Nakahanda rin silang ipagtanggol ang kutang-batong ipinatayo ng kanilang naturang magulang.
Nang dumating ang pagbibilog ng buwan at ikakasal na lamang sina Prinsesa Narduha at Datu Kawil ay siyang nagsalakay ang mga kastilang binyagan. Hindi lamang mga baril ang ginamit nilang sandata, kundi sa kauna-unahang pagkakataon ay noon sila gumamit ng malaking kanyon.
Kinanyon ng mga kastila ang matibay na moog na bato. Nang mabuwag ang malaking bahagi ng matibay na kuta ay nagsi-akyat hanggang sa ibabaw ng moog ang mga kampon ng sultan at buong giting silang nakipaglaban sa pamamagitan ng mga pana at kampilan.
- Magsisuko na kayo! – ang sigaw ng mga kawal na binyagan. – Mauubos kayong lahat kapag hindi kayo susuko!
- Susuko kami, kungkami ay patay na! – ang tugon naman ni Datu
Kawil habang pigil niya sa kanyang bisig si Prinsesa Narduha. Gayundin ang sigaw ni Sultan Karem.
At sa walang puknat na panganganyon ng mga Kastila ay naiwasak nila ang matibay na kutang baton ng mga moro, nguni’t ni isa man sa mga kampon ng matapang na sultan ay walang sumuko. Namatay silang lahat. Magakayakap na nasawi sina Datu Kawil at Prinsesa Narduha. Nguni’t nang matagpuan ang malapit nang mamatay na sugatang sultan, narinig ng punong-kawal na binyagan ang paputol-putol na sinabi ni Karem na: - ipag... tanggol... ang... kutang... bato!
Mula noon ang baying iyon ay tinawag ng mga kastila na KOTABATO, na ang kahulugan ay “kutang-bato”
Alamat ng Marikina
ni Antonio, Emilio Martinez (Kuwentong Pampaaralan)
Noong mga unang dako, sinasabing ang baying Marikina ay isang pook na masukal, sagana sa iba’t-ibang punong-kahoy, ay may madamong kapatagan. Tangi sa magandang tanawin ng kalikasan, sa pook na ito ay may isa rin kaayaayang batis na dinadaluyan ng malinis at malinaw na tubig. Kaya’t dito ay naglisaw lamang ang mga alagang baka, kalabaw, tupa at kambing.
Nang mga panahong yaon, palibhasa’y ang mga tao ay nagkasiya na lamang sa pagpapalipat-lipat ng pook dahil sa pagpili ng mga lupang magagawang kaingin na mapagtatamnan ng palay, mais, kamote at iba’t-ibang gulay, kaya’t madalang ang bahay dito at ang karamiha’y yari sa mga kawayan a kugon lamang. Gayon man, ang buhay ng mga tao noon ay masagana at hindi nakikilala ang gutom.
Kabilang sa mga naninirahan sa pook na ito ay mag-asawang Marta at Kanor, na may isang anak na dalagang ang pangalan ay Marina.
Nagtataglay ng pambihirang kagandahan si Marina, kaya’t kung tawagin siya ng mga binatang humahanga sa kanya, ay anak ng kabilugang Buwan. Mangyari’y maganda ang pagkabilog ng kanyang mukha, makinis at maputing mamula-mula ang kulay ng pisngi, may mapupungay na mata at pantay-sakong ang kanyang maitim at alun-along buhok.
Nguni’t lagi na lamang pinupuri si Marina ng kanyang mga talisuyo ay hindi niya nakikita ang sariling kagandahan; sapagka’t sa tuwina’y nakatuun ang kaniyang isip sa pagtawag sa Diyos. Wala siyang hilig sa layaw at karangyaan, kahi’t ang lagging idinadalangin ni Marina ay huwag siyang marahuyo sa matatamis na pangungusap ng sino mang binatang sumumasamo sa kanya. Lubos na katutubo sa dalaga ang pagkamaibigin sa katahimikan.
Malabis naming ikinatuwa ng mag-asawang Marta at Kano rang namalas nilang likas na kabaitan ng kanilang anak na dalaga.
- Baka kaya hindi magtagal sa atin si Marina, a, - ang minsa’y nasabi
Tuloy ni Aling Marta sa asawa. – Kinukuha raw agad ng Diyos ang mababait na anak e.
- Kung anu-ano ang iniisip mo, - ang tugon ni Kanor kay Marta, - ang
Sabihin mo ay mababait na anak lamang ang nakapaglilingkod sa magulang.
Isang hapon ay naisipan ni Marina na manaog at magtungo sa batis. Umupo siya sa isang malaking tipak na bato at nanalamin sa malinaw na tubig. Napagmasdan niya ng sariling larawan na bumibighani sa maraming binata sa kanilang pook. Napangiti si Marina, sapagak’t siya man ay humanga rin sa sarili niyang kagandahan.
Naganyak si Marina na maligo sa batis sa pag-aakalang siya ay nag-iisa nang mga sandaling yaon. Muli niyang inilugay ang mahaba at alun-alon niyang buhok. Nguni’t nang magluunoy na lamang siya sa tubig ay biglang nakarinig siya ng isang tinig na anya:
- Marikit ka, Marina!... Napakarikit mo, Marina!... Pinakamamahal kita!
Napagulat si Marina, kaya’t siya ay lumuhod at taimtim na nagdasal: -
Panginoon, kung ako po ay madadaig ng tuksong iyon... ay mabuti pang kunin Mo nap o ako!...
Bigla namang nagdilim at gumuhit ang matatalim na kidlat. At walang abug-abog ay bumuhos ang malakas na ulan. Nang tumila ang ulan, sa kung anong hiwaga, ay nawala na si Marina, nguni’t sa buong paligid ng pook na iyon ay dinig na dinig ng mga tao ang mahabang alingawngaw na: Marikit ka, Marina!...
Nang magkasalin-salin ang alingawngaw na yaon sa labi ng mga tao, pagkaraan ng maraming taon ay naging “MARIKINA,” na siya nang naging pangalan ng baying Marikina na ngayon ay nasasakop ng lalawigang Rizal.
Alamat ng Batangas
ni Antonio, Emilio Martinez (Kuwentong Pampaaralan)
Kung saan nagmula ang pangalan ng mayamang lalawigang Batangan na ngayo’y lalong kilala sa tawag na Batanggas, ay siyang inihahayag ng maikling alamat na ito.
Matagal nang panahon ang nakalilipas, nang ang isang pangkat ng mga Kastila ay maglibot sa isa sa mga lalawigan sa may timog sa Gitnang Luzon. Nang mga panahong iyon ay wala pang mga sasakyang kagaya ng awto, trak o diyep na tulad ngayon, kaya ang nagsisipaglibot na pangkat ng mga Kastilang iyon ay nagsisipaglakad lamang.
Nakaratig sila sa mga pook na naggugubat sa sari-saring halaman at sa kapatagang tinutubuan ng iba’t-ibang punongkahoy. Doon sila nakakita ng mga puno ng kape, kakaw, abokado, suba, dalandan, dayap at kalamansi. Tangi sa kagandahan ng kailikasang iyan, ang mga Kastilang iyon ay nakarating pa rin sa isang malinaw na batis na may kaaya-ayang ugos ng tubig. Kaya’t libang na libang sila sa magagandang tanawin na kanilang namamasdan hanggang sa makarating sila sa isang pook na napakadalang ang bahay.
Sa kababaan ng paglalakbay, ang pulutong na mga Kastila yaon ay inabot ng matinding gutom. Sa gayon ay nagpatuloy pa sila sa paglalakad, sapagka’t hangad nilang makasumpong ng taong mahihingian nila ng kahit kaunting pagkain.
Hindi naman natagalan at sa kakalakad nila ay nakarating sila sa isang pook na may ilang taong gumagawa ng batalan ng isang bahay. Hindi nalalaman ng mga Kastila na ang nagsigawa ng nasabing batalan ay pawing bataris lamang, na ang ibig sabihin ay walang upa ang nagsisigawang mga anluwage. Iyan ay isang kaugalian ng mga Pilipino sa diwa ng kusang pagtutulungan, na maipagmamalaki sa Dulong Silangan.
Ang mga Kastila ay lumapit sa mga taong yaon, na sa palagay nila ay mababait at mapitagan. Hindi naming nagakabula ang kanilang palagay, sapagka’t nang mapansin ng mga iyon na sila ay pagod at gutom ay binigyan sila ng pagkain. Gayon na lamang ang kanilang pasasalamat at habang sila’y nagkakainan ay sila-sila na rin ang nag-uusap tungkol sa kagandahang loob ng mga Pilipino.
Nang ang mga Kastila ay makakain, bago umalis at nagpaalam ay magalang na nagtanong ang pinakapuno nila sa mga tao:
- “Como, se llama esta provincial?”
Bagama’t ang itinatanong ng punong Kastila ay kung ano ang pangalan
ng lalawigang iyon, sa dahilang ang tanong ay binigkas sa wikang kastila, ay hindi siya naunawaan ng mga tao. Ang akala naman ng punong anluwage ang itinatanong niyon ay kung ano ang kanilang ginagawa, kaya siya ang nangahas na sumagot:
- Batalan, senyor.
- Batalan? – ulit ng tanong ng pinunong Kastila.
Sabay-sabay na tumango ang kaharap na mga tao kaya’t ang akala ng
Pinuno ay iyon na ang ngalan ng lalawigan. Hanggang sa umalis ay inusal-usal ang salitang BATALAN.
Nang dumating sila sa kanilang kuwartel, dahil sa kalituhan sa kauusal sa salitang “batalan” ang naibigay tuloy sa kanilang pinakamataas na puno ay ang katagang BATANGAN. At mula nga noon iyon na ang naging pangalan ng nasabing lalawigan, na kaya lamang napalitan ng BANTANGGAS ay sa dahilan sa ating salitang BATANGAN ay hindi mabigkas na mabuti ng mga Kastila.
Monday, November 5, 2012
Auac and Lamiran
Auac and Lamiran.
Once Auac, a hawk, stole a salted fish which was hanging in the sun to dry. He flew with it to a branch of acamanchile-tree, where he sat down and began to eat. As he was eating, Lamiran, a squirrel who had his house in a hole at the foot of the tree, saw Auac. Lamiran looked up, and said, “What beautiful shiny black feathers you have, Auac!” When he [396]heard this praise, the hawk looked very dignified. Nevertheless he was much pleased. He fluttered his wings. “You are especially beautiful, Auac, when you walk; for you are very graceful,” continued the squirrel. Auac, who did not understand the trick that was being played on him, hopped along the branch with the air of a king. “I heard some one say yesterday that your voice is so soft and sweet, that every one who listens to your song is charmed. Please let me hear some of your notes, you handsome Auac!” said the cunning Lamiran. Auac, feeling more proud and dignified than ever, opened his mouth and sang, “Uac-uac-uac-uac!” As he uttered his notes, the fish in his beak fell to the ground, and Lamiran got it.A heron which was standing on the back of a water-buffalo near by saw the affair. He said, “Auac, let me give you a piece of advice. Do not always believe what others tell you, but think for yourself; and remember that ‘ill-gotten gains never prosper.’ ”
Notes.
This is the old story of the “Fox and Crow [and cheese],” the bibliography for which is given by Jacobs (2 : 236). Jacobs sees a connection between this fable and two Buddhistic apologues:—(1) The “Jambu-khādaka-jātaka,” No. 294, in which we find a fox (jackal) and a crow flattering each other. The crow is eating jambus, when he is addressed thus by the jackal:—
“Who may this be, whose rich and pleasant notes
Proclaim him best of all the singing birds,
Warbling so sweetly on the jambu-branch,
Where like a peacock he sits firm and grand!”
“ ’Tis a well-bred young gentleman who knows
To speak of gentlemen in terms polite!
Good sir,—whose shape and glossy coat reveal
The tiger’s offspring,—eat of these, I pray!”
“Too long, forsooth, I’ve borne the sight
Of these poor chatterers of lies,—
The refuse-eater and the offal-eater
Belauding each other.”
Our Pampangan story is of particular interest because of the moralizing of the heron at the end, making the form close to that of the two Jātakas. Possibly our story goes back to some old Buddhistic fable like these. The squirrel (or “wild-cat,” as Bergafio’s “Vocabulario,” dated 1732, defines lamiran) is not a very happy substitution for the original ground-animal, whatever that was; for the squirrel could reach a fish hanging to dry almost as easily as a bird could. Besides, squirrels are not carnivorous. Doubtless the older meaning of “wild-cat” should be adopted for lamiran.
[398]
The Camanchile and the Passion
The Camanchile and the Passion.
Once upon a time there grew in a forest a large camanchile-tree1 with spreading branches. Near this tree grew many other trees with beautiful fragrant flowers that attracted travellers. The camanchile had no fragrant flowers; but still its crown was beautifully shaped, for the leaves received as much light as the leaves of the other trees. But the beauty of the crown proved of no attraction to travellers, and they passed the tree by.One day Camanchile exclaimed aloud, “Oh, what a dreary [395]life I lead! I would that I had flowers like the others, so that travellers would visit me often!” A vine by the name of Passion, which grew near by, heard Camanchile’s exclamation. Now, this vine grew fairly close to the ground, and consequently received “only a small amount of light. Thinking that this was its opportunity to improve its condition, it said, “Camanchile, why is your life dreary?”
“Ah, Passion!” replied Camanchile, “just imagine that you were unappreciated, as I am! Travellers never visit me, for I have no flowers.”
“Oh, that’s easy!” said Passion. “Just let me climb on you, and I’ll display on your crown my beautiful flowers. Then many persons will come to see you.” Camanchile consented, and let Passion climb up on him. After a few days Passion reached the top of the tree, and soon covered the crown.
A few months later Camanchile realized that he was being smothered: he could not get light, so he asked Passion to leave him. “O Passion! what pain I am in! I can’t get light. Your beauty is of no value. I am being smothered: so leave me, I beg of you!”
Passion would not leave Camanchile, however, and so Camanchile died.
MORAL: Be yourself.
Note.
With this story compare the “Palāsa-jātaka,” No. 370, which tells how a Judas-tree was destroyed by the parasitic growth of a banyan-shoot. The general idea is the same in both stories, though I hardly suspect that ours is descended from the Indian. The situation of a tree choked to death by a parasite is such a commonplace in everyday experience, that a moral story based on it might arise spontaneously almost anywhere.
1Camanchile, Pithecolobium dulce Benth. (Leguminosæ), a native of tropical America; introduced into the Philippines by the Spaniards probably in the first century of Spanish occupation; now thoroughly naturalized and widely distributed in the Archipelago.
The Humming Bird and the Carabao
The Humming-bird and the Carabao.
One hot April morning a carabao (water-buffalo) was resting under the shade of a quinine-tree which grew near the mouth of a large river, when a humming-bird alighted on one of the small branches above him.“How do you do, Friend Carabao?” said the humming-bird.
“I’m very well, little Hum. Do you also feel the heat of this April morning?” replied the carabao.
“Indeed, I do, Friend Carabao! and I am so thirsty, that I have come down to drink.”
“I wonder how much you can drink!” said the carabao jestingly. “You are so small, that a drop ought to be more than enough to satisfy you.”
“Yes, Friend Carabao?” answered little Hum as if surprised. “I bet you that I can drink more than you can!”
“What, you drink more than I can, you little Hum!”
“Yes, let us try! You drink first, and we shall see.”
So old carabao, ignorant of the trick that was being played on him, walked to the bank of the river and began to drink. He drank and drank and drank; but it so happened that the tide was rising, and, no matter how much he swallowed, the water in the river kept getting higher and higher. At last he could drink no more, and the humming-bird began to tease him.
“Why, Friend Carabao, you have not drunk anything. It seems to me that you have added more water to the river instead.”
“You fool!” answered the carabao angrily, “can’t you see that my stomach is almost bursting?”
“Well, I don’t know. I only know that you have added more water than there was before. But it is now my turn to drink.”
But the humming-bird only pretended to drink. He knew that the tide would soon be going out, so he just put his bill in[394]the water, and waited until the tide did begin to ebb. The water of the river began to fall also. The carabao noticed the change, but he could not comprehend it. He was surprised, and agreed that he had been beaten. Little Hum flew away, leaving poor old Carabao stupefied and hardly able to move, because of the great quantity of water he had drunk.
Notes.
That this story was not imported from the Occident is pretty clearly established by the existence in North Borneo of a tale almost identical with it. The Borneo fable, which is told as a “just-so” story, and is entitled “The Kandowei [rice-bird] and the Kerbau [carabao],” may be found in Evans (pp. 423–424). It runs about as follows:—
The bird said to the buffalo, “If I were to drink the water of a stream, I could drink it all.”—“I also,” said the buffalo, “could finish it; for I am very big, while you are very small.”—“Very well,” said the bird, “tomorrow we will drink.” In the morning, when the water was coming down in flood, the bird told the buffalo to drink first. The buffalo drank and drank; but the water only came down the faster, and at length he was forced to stop. So the buffalo said to the bird, “You can take my place and try, for I cannot finish.” Now, the bird waited till the flood had gone down; and when it had done so, he put his beak into the water and pretended to drink. Then he waited till all the water had run away out of the stream, and said to the buffalo, “See, I have finished it!” And since the bird outwitted the buffalo in this manner, the buffalo has become his slave, and the bird rides on his back.
I know of no other Philippine versions, but I dare say that many exist between Luzon and Mindanao.
The Greedy Cow
The Greedy Crow.
One day a crow found a piece of meat on the ground. He picked it up and flew to the top of a tree. While he was sitting there eating his meat, a kasaykasay (a small bird) passed by. She was carrying a dead rat, and was flying very fast. The crow called to her, and said, “Kasaykasay, where did you get that dead rat that you have?” But the small bird did not answer: she flew on her way. When the crow saw that she paid no attention to him, he was very angry; and he called out, “Kasaykasay, Kasaykasay, stop and give me a piece of that rat, or I will follow you and take the whole thing for myself!” Still the small bird paid no attention to him. At last, full of greed and rage, the crow determined to have the rat by any means. He left the meat he was eating, and flew after the small creature. Although she was only a little bird, the Kasaykasay could fly faster than the crow—so he could not catch her.[392]While the crow was chasing the Kasaykasay, a hawk happened to pass by the tree where the crow had left his meat. The hawk saw the meat, and at once seized it in his claws and flew away.
Although the crow pursued the Kasaykasay a long time, he could not overtake her: so at last he gave up his attempt, and flew back to the tree where he had left his meat. But when he came to the spot, and found that the meat was gone, he was almost ready to die of disappointment and hunger. By and by the hawk which had taken the meat passed the tree again. He called to the crow, and said to him, “Mr. Crow, do you know that I am the one who took your meat? If not, I will tell you now, and I am very sorry for you.”
The crow did not answer the hawk, for he was so tired and weak that he could hardly breathe.
The moral of this story is this: Do not be greedy. Be contented with what you have, and do not wish for what you do not own.
Notes.
This fable appears to be distantly related to the European fable of “The Dog and his Shadow.” More closely connected, however, is an apologue incorporated in a Buddhistic birth-story, the “Culladhanuggaha-jātaka,” No. 374. In this Indian story,—
An unfaithful wife eloping with her lover arrives at the bank of a stream. There the lover persuades her to strip herself, so that he may carry her clothes across the stream, which he proceeds to do, but never returns. Indra, seeing her plight, changes himself into a jackal bearing a piece of meat, and goes down to the bank of the stream. In its waters fish are disporting; and the Indra-jackal, laying aside his meat, plunges in after one of them. A vulture hovering near seizes hold of the meat and bears it aloft; and the jackal, returning unsuccessful from his fishing, is taunted by the woman, who had observed all this, in the first gātha:—
To which the Indra-jackal repeats the second gātha:—
“O jackal so brown! most stupid are you;
No skill have you got, not knowledge, nor wit;
Your fish you have lost, your meat is all gone,
And now you sit grieving all poor and forlorn.”
“The faults of others are easy to see,
But hard indeed our own are to behold;
Thy husband thou hast lost, and lover eke,
And now, I ween, thou grievest o’er thy loss.”
The same story is found in the “Pancatantra” (V, viii; see Benfey, I : 468), whence it made its way into the “Tūtī-nāmeh.” It does not appear to be known in the Occident in this form (it is lacking in the “Kalilah and Dimnah”).
[393]Although the details of our story differ from those of the Indian fable of “The Jackal and the Faithless Wife,” the general outlines of the two are near enough to justify us in supposing a rather close connection between them. I know of no European analogues nearly so close, and am inclined to consider “The Greedy Crow” a native Tagalog tale. From the testimony of the narrator, it appears that the fable is not a recent importation.
A Tyrant
A Tyrant.
Once there lived a tyrannical king. One of his laws prohibited the people from talking loudly. Even when this law had been put in force, he still was not satisfied: so he ordered the law to be enforced among the animals.One of his officers once heard a frog croak. The officer caught the frog and carried it before the king. The king began the trial by saying, “Don’t you know that there is a law prohibiting men and animals from making a noise?”
“Yes, your Majesty,” said the frog, “but I could not help [389]laughing to see the snail carrying his house with him wherever he goes.”
The king was satisfied with the frog’s answer, so he dismissed him and called the snail. “Why do you always carry your house with you?” asked the king.
“Because,” said the snail, “I am always afraid the firefly is going to burn it.” The king next ordered the firefly to appear before him. The king then said to the firefly, “Why do you carry fire with you always?”
“Because the mosquitoes will bite me if I do not carry this fire,” said the firefly. This answer seemed reasonable to the king, so he summoned the mosquito. When the mosquito was asked why he was always trying to bite some one, he said, “Why, sir, I cannot live without biting somebody.”
The king was tired of the long trial, so with the mosquito he determined to end it. After hearing the answer of the mosquito, he said, “From now on you must not bite anybody. You have no right to do so.” The mosquito tried to protest the sentence, but the king seized his mallet and determined to crush the mosquito with it. When the mosquito saw what the king was going to do, he alighted on the forehead of the king. The king became very angry at this insult, and hit the mosquito hard. He killed the mosquito, but he also put an end to his own tyranny.
MORAL: It is foolish to carry matters to extremes.
Subscribe to:
Posts (Atom)